Nếu nói rằng chế độ Việt Nam Cộng Hòa khởi đầu từ sau khi Hiệp Ðịnh Genève (1954) được ký kết cho đến khi Miền Nam Việt Nam bị VC cưỡng chiếm (30-4-1975), thì đã gần 21 năm... Nhìn lại với thời gian này, so với hiện tại thì người dân Miền Nam được hưởng cảnh tự do, dân chủ một cách thực sự... không như hiện nay đã bị khóa chặt bởi ý thức hệ “xã hội chủ nghĩa” khiến người cầm bút bị bắt buộc theo một định hướng được “đảng” đề ra.

Trước khi đi vào nội dung của đề tài này, xin độc giả thông cảm các vấn đề sau:

- Bài viết có tính cách khảo cứu, với mục đích dẫn chứng những nhận định từ các dòng tư tưởng trong buổi giao thời văn học giữa “Cũ” và “Mới”, khi sự thay đổi này bị ảnh hưởng mạnh bởi những trào lưu văn hóa Ðông-Tây.

- Mặt khác, người viết cũng ghi lại những tranh luận về “văn chương chữ nghĩa” giai đoạn 1935-1936, mà thời đó gọi là trận “Bút chiến” để thế hệ trẻ hôm nay có thể đọc biết thêm những quan niệm về văn chương của lớp người trước họ.